Рудкоўскі: «Ёсць падставы лічыць, што пры любым сцэнарыі адбудзецца перазагрузка польска-ўкраінскіх дачыненняў»

— Што значыць перамога апазіцыі на парламенцкіх выбарах у Польшчы для Беларусі? Як зменяцца дачыненні з афіцыйным Мінскам?

— Тут варта зрабіць невялікае ўдакладненне. Тое, што СМІ называюць «перамогай апазіцыі» — гэта здабыццё сумарнай большасці трыма рознымі палітычнымі блокамі, прычым два з гэтых блокаў уключалі ў сябе чатыры і дзве палітычныя партыі.

Пакуль што маем дачыненне з чыста арыфметычным эфектам: сем апазіцыйных партый, аб'яднаных у тры блокі, маюць парламенцкую большасць. Ці гэту большасць удасца канвертаваць у сфармаванне функцыянальнага і трывала ўраду — гэта пакуль што адкрытае пытанне.

Так ці інакш, палітыка ў дачыненні да афіцыйнага Мінску асабліва не зменіцца. Беларускае пытанне практычна адсутнічала ў праграмах і перадвыбарчых дыскусіях (калі не ўлічваць пытанне нелегальнай міграцыі і агароджы на мяжы).

Але беларускае пытанне адсутнічала перадусім таму, што паміж рознымі палітычнымі сіламі няма прынцыповых разыходжанняў па гэтай тэме, таму ніхто не лічыў патрэбным агучваць нейкі адмысловы падыход.

Будзе заакцэптаваны збольшага статус-кво ў гэтым пытанні.

— Ці паўплывае гэта на палітыку Польшчы ў адносінах да беларускіх мігрантаў?

— Не, ва ўсякім разе няма падстаў сцярджаць якія-кольвечы змены. Змены могуць адбыцца, калі моцна зменяцца абставіны. Напрыклад, калі ў рамках паляпшэння адносінаў з ЕС гіпатэтычны новы ўрад пагодзіцца на прыманне мігрантаў Афрыкі і Блізкага Усходу — гэта можа паўплываць на магчымасці прымання мігрантаў з Беларусі або Украіны.

Але гэта пакуль што вельмі тэарэтычная перспектыва.

— Якіх пераменаў чакаць у ЕС у сувязі з перамогай апазіцыйнага альянсу?

— Яшчэ раз на ўсякі выпадак удакладнім, што маем дачыненне не з альянсам, а альянсамі (у множным ліку). Апазіцыйныя сілы ішлі на выбары ў двух альянсах («Грамадзянская кааліцыя» і «Трэці шлях») і адной партыі («Новая Лявіца»).

У выпадку, калі гэтым тром сілам удасца сфармаваць кааліцыйны ўрад, то адбудзецца значнае пацяпленне адносінаў Польшчы з Брусэлем (бо цягам апошнім васьмі гадоў адбылося пахаладанне).

Павысіцца шанец атрымання Польшчай шматмільярдных датацый і пазык у рамках так званага нацыянальнага плана адбудовы — ухваленага паўтара года таму пакету падтрымкі краін-чальцоў ЕС у пераадоленні наступстваў ковіднай пандэміі.

— ­Некаторыя аналітыкі мяркуюць, што ўкраінска-польскія дачыненні ў апошнія тыдні сталі ахвярай выбарчай кампаніі, і цяпер яны, верагодна, атрымаюць шанец на перазагрузку. Якое вашае меркаванне на гэты конт?

— Так, цалкам згодны: не абышлося без палітычнай інструменталізацыі ўкраінскай тэмы. Само па сабе гэта можа быць праявай невысокай палітычнай культуры, але ў дадзеным выпадку ёсць і пазітыўны момант. «Права і справядлівасць», якое ў ходзе кампаніі рабіла крытычныя выпады ў дачыненні да Украіны, значна паслабіла антыўкраінскую «Канфедэрацыю».

Само ПіС жа па базавых пытаннях адносна Расіі ці Украіны вельмі прынцыповае, і тыя нешматлікія антыўкраінскія элементы, якія там ёсць, хутка растворацца ў даміноўным дыскурсе.

Таму так, ёсць падставы лічыць, што пры любым сцэнарыі адбудзецца перазагрузка польска-ўкраінскіх дачыненняў (хіба што ўкраінскі бок спародзіць новыя выклікі, бо ўкраінскія эліты таксама не заўсёды разважліва выбудоўваюць адносіны з партнёрамі).